Pronasyon Nedir?

Pronasyon (pronation), yürüyüş ya da koşu esnasında, ayağın yerle ilk temasının topuğun iç kısmı ile başparmak ve ikinci parmağa ağırlık verilerek gerçekleştirilmesi sonucunda ortaya çıkan içe basma eğilimidir.

Bu durumun tersi olan dışa basma eğilimine ise supinasyon (supination=under pronation) denmekte…

Aslında bu durumlardan birisi hemen herkeste görülebiliyor. İçe veya dışa basmanın aşırılaşması ise (over pronation, under pronation) beraberinde topuk, bilek, diz, bel ve sırt ağrıları, nasırlaşmalar, bilek burkulmaları ve aşil tendonu sakatlıkları gibi, yaşam konforunu olumsuz etkileyecek olan başka sorunlar doğuruyor.

Başta sporcular olmak üzere bu tip şikayetleri olanların ilk yapması gereken ise pronasyon ya da supinasyon düzeylerini bilmek olmalı… Bunun en bilimsel yolu son dönemlerde ülkemizde de yaygınlaşan yürüyüş analizi merkezlerinden geçiyor. Buralarda ayaklarınızın yere basış kuvveti ve açıları değerlendirilerek özel tabanlıklar üretilebildiği gibi ayakkabı tavsiyeleri de verilmekte…

Pronasyon derecenizi belirlemenin bir diğer yolu ise su testi. Su dolu bir leğenin yanına büyükçe bir parça kağıt yeleştirdikten sonra leğenin içinden çıkıp direkt olarak kağıt üzerinde adımladığınızda oluşan su izlerinden ayağınızın hangi kısımlarının yerle temas halinde olduğunu görebilirsiniz…

Pronasyon durumunuzu öğrenmenin başka bir yöntemi ise eski ayakkabılarınızın tabanlarında aşınan bölgeleri gözlemlemektir. Topuk iç bölümleri ile başparmağın yerle temas ettiği bölümlerde aşınma daha fazla ise yüksek pronasyona sahipsiniz demektir.

Özellikle, koşu sporu ile uğraşanlar için ise ayak basış şeklinin belirlenmesi daha büyük önem taşımakta. Bugün spor ayakkabısı üreticileri yaralanmaları önlemek ve performansı artırmak adına ayak basış şekillerine özel ayakkabılar üretmekte. Bu ayakkabılarda basış şeklinize göre tasarlanan yastıklama-tamponlama (cushioning) sistemleri kullanılmakta.

Profesyonel bir sporcu değilseniz ve basış şeklinizi de bilmiyorsanız yapmanız gereken ayakkabı üreticilerinin nötral (neutral) sınıfı adı altında ürettikleri modelleri tercih etmeniz olmalı…

İstatistiksel çalışmalar koşucular arasında aşırı dışa basma oranının (underpronation-supination) %10’un altında olduğunu göstermiştir. İçe basanların oranı ise %45-50 düzeyindedir ki bunun da %20-30’luk kısmının aşırı içe basanlardan (severe overpronation) oluştuğu düşünülmektedir.

Bu itibarla profesyonel koşu ayakkabısı üreticileri, hafif veya aşırı içe basanlara uygun koşu ayakkabısı modellerine daha fazla ağırlık verirken, dışa basanlara çoğunlukla nötral koşu ayakkabıları öneriyorlar.

Pronasyon durumuna özel üretilen koşu ayakkabılarından bazıları şöyle;

Asics markasının Gel Kayano serisi ve GT serileri, adidas markasının SolarBOOST ST-19 modeli, New Balance markasının 940 serisi, Nike markasının Lunar Glide serisi, Mizuno markasının Wave Inspire serisi bu grupta sayılabilir…

Asics GEL-Cumulus serisi, Nike Air Zoom Vomero serisi, New Balance Fresh Foam 840, 880, adidas Duramo serisi, Under Armour HOVR serisi bu grupta sayılabilir…

Asics GEL Nibus serisi, Brooks Adrenaline serisi, New Balance Fresh Foam 1080 serisi ve Mizuno Wave Rider serisi bu grupta sayılabilir…

Derleyen : Ertan Sur